Trong bối cảnh chiến tranh kéo dài và cấm vận quốc tế ngày càng thắt chặt, nền kinh tế Nga đang trượt dài vào khủng hoảng. Sự suy yếu này không chỉ thể hiện ở mức tăng trưởng èo uột, mà còn bộc lộ rõ nét qua làn sóng phá sản lan rộng, tình trạng mất khả năng thanh khoản của các doanh nghiệp, và phản ứng đầy lo ngại từ Ngân hàng Trung ương Nga – nơi đang áp dụng những biện pháp được ví như “vá đáy thùng rỗng”.
Theo nhà kinh tế Vyacheslav Shiryayev, Ngân hàng Trung ương Nga đang đối mặt với áp lực chính trị ngày càng lớn từ Điện Kremlin trong nỗ lực ngăn chặn sự sụp đổ hàng loạt của hệ thống doanh nghiệp. Trong một chỉ thị nội bộ, Phó Thống đốc Olga Polyakova đã ra lệnh cho các tổ chức tín dụng ưu tiên giải quyết các hồ sơ tái cơ cấu nợ thay vì khởi kiện khách vay. Đây là bước đi phá lệ, phản ánh sự thỏa hiệp với thực tế tài chính khắc nghiệt.
Điều đáng chú ý là chính sách này không chỉ áp dụng cho các khoản vay mới, mà còn có hiệu lực hồi tố với các khoản đã được tái cấu trúc từ nửa cuối năm 2024, và sẽ tiếp tục kéo dài trong suốt năm 2025. Đây được coi là bằng chứng rõ ràng về mức độ nghiêm trọng của khủng hoảng nợ và những toan tính chính trị nhằm trì hoãn làn sóng phá sản có thể làm rung chuyển hệ thống ngân hàng Nga.
Thống kê trong quý I/2025 cho thấy, các ngân hàng Nga đã tiếp nhận hơn 68.600 đơn xin tái cấu trúc tín dụng, tăng 23% so với quý trước và gần gấp đôi cùng kỳ năm 2024. Trong vòng 9 tháng qua, khối doanh nghiệp vừa và nhỏ (SMEs) đã tái cơ cấu tổng cộng 56.600 khoản vay, tương đương 601 tỷ rúp, so với chỉ 258 tỷ rúp của cả năm trước đó.
Ngay cả các tập đoàn lớn – vốn là trụ cột của nền kinh tế Nga – cũng không tránh khỏi vòng xoáy nợ. Tổng giá trị nợ được tái cấu trúc của các doanh nghiệp quy mô lớn đã vượt 2,2 nghìn tỷ rúp chỉ trong vòng chưa đầy một năm. Theo Bộ trưởng Phát triển Kinh tế Maksim Reshetnikov, mức độ rủi ro tài chính của các tập đoàn như Tập đoàn Đường sắt Nga (RZhD) đã “đạt ngưỡng nguy hiểm”.
Trong phản ứng mang tính đối phó, Ngân hàng Trung ương Nga buộc phải đưa ra một biện pháp chưa từng có: áp trần tín dụng với những doanh nghiệp có tỷ lệ nợ cao, nhằm hạn chế rủi ro lan truyền trong toàn bộ hệ thống.
Các chuyên gia tài chính cảnh báo, những biện pháp mang tính chữa cháy như hiện tại có thể làm chậm quá trình sụp đổ, nhưng không thể ngăn được cơn khủng hoảng nếu không có cải cách sâu rộng. Việc kéo dài tín dụng, xóa nợ tạm thời, và hạn chế kiện tụng đang tạo ra một “ảo giác thanh khoản” trong khi sức khỏe tài chính thực sự của các doanh nghiệp đang xấu đi từng ngày.
Với gánh nặng chi tiêu quân sự ngày càng lớn và khả năng tiếp cận thị trường vốn quốc tế gần như bị cắt đứt, nền kinh tế Nga đang giống như một chiếc thùng rỗng không đáy – đổ bao nhiêu nguồn lực vào cũng không đủ để lấp đầy những lỗ hổng về cấu trúc và niềm tin thị trường.
Trong khi Điện Kremlin tiếp tục ra lệnh cho các cơ quan tài chính “giữ cho mọi thứ trông bình thường”, thực tế đang cho thấy nền kinh tế Nga đang vận hành trên bờ vực khủng hoảng toàn diện. Sự thỏa hiệp giữa chính trị và nguyên tắc tài chính có thể giúp kéo dài thời gian, nhưng cũng làm cho “cú rơi cuối cùng” trở nên khó lường hơn bao giờ hết.