Từng được xem là gương mặt đại diện cho một nước Nga hiện đại và dân chủ hóa, Dmitry Medvedev – tổng thống thứ ba của Liên bang Nga – đã từng mang theo nhiều kỳ vọng trong và ngoài nước.
Trong nhiệm kỳ tổng thống từ năm 2008 đến 2012, Medvedev phát đi những tín hiệu cải cách, cam kết chống tham nhũng, hiện đại hóa nền kinh tế và thúc đẩy quan hệ với phương Tây. Thậm chí, nhiều người còn tin rằng ông có thể dẫn dắt nước Nga thoát khỏi cái bóng độc đoán của Vladimir Putin.
Thế nhưng, hơn một thập kỷ sau, hình ảnh của Medvedev đã rơi vào một trạng thái thảm hại đến mức khó tin. Giờ đây, thay vì xuất hiện như một chính khách chững chạc, ông lại trở thành tâm điểm châm biếm với những phát ngôn cực đoan, tục tĩu, mang đậm màu sắc bạo lực và hăm dọa chiến tranh – đặc biệt là trên nền tảng Telegram, nơi ông thường xuyên đăng tải các tuyên bố công kích phương Tây bằng những ngôn từ thô lỗ, khiêu khích và đôi khi đến mức khó hiểu.
Theo bài phân tích sâu sắc từ tờ Neue Zürcher Zeitung (NZZ) của Thụy Sĩ, sự suy tàn của Medvedev không đơn giản là một câu chuyện cá nhân. Nó là hình ảnh thu nhỏ của sự sa sút toàn diện trong giới tinh hoa chính trị Nga – nơi mà học thức, đạo đức và lý tưởng dường như đang bị thay thế bởi cơn say quyền lực, sự thù hận và mù quáng.
Trước đây là một giáo sư luật, có học hàm học vị và từng giảng dạy luật La Mã, Medvedev từng là biểu tượng trí thức trong giới cầm quyền Nga. Ông được đào tạo bài bản, biết tiết chế và có phần ôn hòa hơn so với Putin trong những năm đầu. Nhưng càng về sau, đặc biệt từ khi giữ chức Phó chủ tịch Hội đồng An ninh Liên bang, Medvedev lại càng thể hiện một hình ảnh ngược lại: một chính khách đầy hằn học, thất thường và dường như không kiểm soát được lời nói.
NZZ mô tả phong cách ngôn ngữ của Medvedev như “một cậu bé 12 tuổi vừa học lỏm được những câu chửi thề đầu đời”, còn nhà phê bình Artem Rondarev thì mỉa mai rằng: “Các bài viết của ông giống như lời nhạc black metal – đầy cái chết, ác quỷ và cơn điên.” Nhiều nhà quan sát cũng đặt ra nghi vấn về tình trạng sức khỏe tinh thần và thậm chí cả thể chất của Medvedev – từ những phát ngôn ngày càng cực đoan, đến hình ảnh gương mặt sưng phù, kèm theo đó là những tin đồn về nghiện rượu.
Các nhà điều tra độc lập còn đưa ra một chi tiết đáng chú ý: hoạt động đăng bài của Medvedev thường trùng khớp với các đợt nhập khẩu rượu vang Ý cao cấp vào Nga – bất chấp các lệnh trừng phạt. Chi tiết này tuy nhỏ, nhưng là phép ẩn dụ lớn cho cách mà bộ máy quyền lực tại Nga đang vận hành: không còn dựa trên lý trí, mà theo những cơn hưng phấn bất chợt – của rượu, của quyền lực, và của sự oán giận.
Đáng nói là, dù các phát ngôn của Medvedev ngày càng vượt ra ngoài ranh giới ngoại giao và văn minh chính trị, chúng vẫn được các kênh truyền thông nhà nước Nga phổ biến rộng rãi – như thể nhằm đo lường hoặc thỏa mãn tâm lý bài phương Tây trong xã hội Nga hiện tại.
Theo nhà xã hội học Lev Gudkov, hiện tượng Medvedev phản ánh một tầng lớp trí thức Nga đã mất phương hướng, những người từng mơ được phương Tây công nhận là “người của văn minh”, nhưng nay quay sang oán hận chính thế giới ấy vì bị từ chối. Nỗi oán giận đó được thể hiện bằng những phát ngôn hằn học, đe dọa và nhạo báng.
Hành trình từ một nhà cải cách đầy triển vọng trở thành một “gã hề chính trị” đã biến Dmitry Medvedev thành biểu tượng rõ ràng nhất cho sự mục ruỗng của tầng lớp tinh hoa Nga – một tầng lớp đang chìm dần trong sự hỗn loạn nội tâm, sự mù quáng chính trị và cơn say quyền lực không lối thoát.