Vương quốc Anh vừa thông báo kế hoạch cải cách chính sách quốc phòng nhằm ứng phó với cuộc xâm lược Ukraine của Tổng thống Nga Vladimir Putin và những thách thức tiềm tàng từ Tổng thống Donald Trump.
Thủ tướng Anh Keir Starmer cho biết ông sẽ đưa đất nước vào trạng thái “sẵn sàng chiến đấu” bằng cách đầu tư hàng chục tỷ đô la xây dựng 12 tàu ngầm, sản xuất vũ khí và đạn dược, công nghệ trí tuệ nhân tạo và các công nghệ khác, đặc biệt là một khoản đầu tư lớn vào khả năng răn đe hạt nhân.
Thông báo được đưa ra sau khi một cuộc Đánh giá Quốc phòng Chiến lược bởi một hội đồng bên ngoài phát hiện nhiều lĩnh vực ở Vương quốc Anh cần cải thiện để có thể ngăn chặn hiệu quả các kẻ xâm lược như Nga, cũng như Triều Tiên, Iran và Trung Quốc.
Theo Fox News, trong khi cuộc đánh giá chủ yếu tập trung vào những thay đổi cần thiết để nâng cao khả năng sẵn sàng quốc phòng của Vương quốc Anh, nó cũng chỉ ra sự cần thiết phải tăng cường khả năng bền bỉ và hỗ trợ của xã hội.
“Phản ứng của chúng ta không thể chỉ giới hạn trong việc tăng chi tiêu quốc phòng,” Starmer nói trong một tuyên bố từ báo cáo. “Chúng ta cũng cần thấy một sự thay đổi lớn nhất trong tư duy trong đời tôi: đặt an ninh và quốc phòng lên hàng đầu – để biến nó thành nguyên tắc tổ chức cơ bản của chính phủ.”
Kế hoạch dài 144 trang được chính phủ Anh công bố hôm thứ Hai đã đề ra một chiến lược quốc phòng mới nhằm ứng phó với các mối đe dọa “nghiêm trọng và khó lường hơn bất kỳ thời điểm nào kể từ Chiến tranh Lạnh.”
Tuy nhiên, khoản đầu tư lớn nhất mà Vương quốc Anh công bố trong cải cách quốc phòng là cam kết gần 20,3 tỷ đô la cho chương trình đầu đạn hạt nhân nhằm mở rộng khả năng răn đe, mà báo cáo cho biết “gửi đi cảnh báo cuối cùng đến bất kỳ ai muốn gây hại cho chúng ta.”
Động thái này được mô tả là một chính sách “NATO trước tiên” mà sẽ tập trung mạnh mẽ vào các mối đe dọa tức thời từ Nga đối với lục địa châu Âu. Tuy nhiên, kế hoạch này không phải là chính sách “chỉ NATO.”
Theo Fox News, Vương quốc Anh dự kiến sẽ sản xuất một tàu ngầm mới mỗi 18 tháng cho đến khi có được một đội tàu gồm tối đa 12 tàu ngầm tấn công chạy bằng năng lượng hạt nhân dưới chương trình AUKUS, một quan hệ đối tác an ninh ba bên giữa Australia, Vương quốc Anh và Mỹ – tập trung vào an ninh và ổn định ở Ấn Độ – Thái Bình Dương, đặc biệt là trước sự gia tăng hung hăng của Trung Quốc trong khu vực.
Bộ trưởng Quốc phòng John Healey cho biết, “Chúng ta đang ở trong một kỷ nguyên mới của những mối đe dọa, điều này đòi hỏi một kỷ nguyên mới cho quốc phòng Vương quốc Anh.”
Starmer đã ra lệnh thực hiện cuộc đánh giá vào mùa hè năm ngoái, ngay sau khi ông đảm nhận chức vụ cao nhất.
Các chuyên gia an ninh đã cảnh báo rằng mối đe dọa mà Nga gây ra khi nước này đẩy mạnh cỗ máy chiến tranh được cho là một mối đe dọa mang tính thế hệ, và rất có thể kéo dài hơn cả cuộc chiến ở Ukraine hoặc thậm chí là một nhiệm kỳ tổng thống của Putin. Các quốc gia châu Âu đang vội vàng tìm cách phản ứng trước thực tế mới này.
Việc tái đắc cử của Trump trở thành một thách thức khác mà các nhà lãnh đạo châu Âu phải đối mặt.
Mặc dù Trump đã thúc giục các nhà lãnh đạo NATO tăng chi tiêu quốc phòng trong nhiệm kỳ đầu tiên, hầu hết các quốc gia đã không đáp ứng cam kết chi tiêu quốc phòng theo GDP của mình dưới NATO cho đến sau khi Nga xâm lược Ukraine.
Hiện chỉ có tám trong số 32 quốc gia NATO không đáp ứng cam kết chi tiêu 2% GDP, trong khi năm quốc gia, bao gồm cả Mỹ chi tiêu hơn 3%.
Các quốc gia NATO ngày càng kêu gọi tăng chi tiêu quốc phòng và nỗ lực giảm phụ thuộc vào nền công nghiệp quân sự của Mỹ.
Mặc dù Vương quốc Anh đã cam kết chi 2,5% GDP cho quốc phòng vào năm 2027, với mức tăng lên 3% vào năm 2030, Trump đã yêu cầu các quốc gia NATO chi 5% – mặc dù liên minh này vẫn chưa đồng ý với kế hoạch như vậy, mà Mỹ cũng thiếu hụt, chỉ chi 3,38% theo số liệu được công bố năm 2024.
Vương quốc Anh cũng đang tìm cách đảm nhận vai trò lãnh đạo hơn trong NATO, đặc biệt khi độ tin cậy của Mỹ đang bị đặt dấu hỏi trong bối cảnh cuộc chiến tại Nga, và với những đe dọa từ Trump về việc có thể giảm số lượng quân nhân ở châu Âu.