Theo tờ The Kyiv Independent, các cuộc tấn công “tiên phong” của Israel vào Iran nhằm vào chương trình hạt nhân của nước này và tiêu diệt các quan chức quân sự hàng đầu có thể có những tác động sâu rộng đối với Ukraine và gia tăng khả năng tiếp tục xâm lược quy mô lớn của Nga. Iran từ lâu đã là một trong những đồng minh vững chắc nhất của Nga trong suốt cuộc chiến, cung cấp hàng nghìn drone tấn công Shahed và hỏa tiễn đạn đạo tầm ngắn. Trong khi đó, Mỹ luôn là hậu thuẫn mạnh mẽ nhất cho Israel, và bất kỳ sự leo thang nào của xung đột sẽ có khả năng dẫn đến những thay đổi thêm trong các ưu tiên địa chính trị của Tòa Bạch Ốc.
Ông Serhii Danylov, một chuyên gia từ Hiệp hội Nghiên cứu Trung Đông Ukraine, cho biết, “Sẽ khó khăn hơn cho Ukraine trong việc nhận vũ khí từ Mỹ vì Washington được kỳ vọng sẽ tăng cường viện trợ quân sự cho Israel.” Đây chỉ là một trong nhiều yếu tố mà các cuộc tấn công của Israel vào Iran đã gây ra, và một cuộc chiến rộng hơn trong khu vực sẽ chỉ có thể làm tăng thêm mức độ ảnh hưởng này.
Giá dầu và nền kinh tế Nga
Cuộc tấn công của Israel vào Iran có thể mang lại cơ hội cho lĩnh vực dầu mỏ đang gặp khó khăn của Nga, vốn đã giảm xuống mức giá thấp nhất trong hơn hai năm qua vào tháng trước. Dự báo về sự trả đũa của Iran, giá dầu Brent, mức giá chuẩn toàn cầu, đã tăng từ 69,36 USD lên 74,5 USD và lên tới 75 USD mỗi thùng — mức chưa thấy kể từ tháng Hai — với một số dự đoán gia tăng lo ngại rằng giá có thể tăng vọt lên 80 USD mỗi thùng. Đây là cú sốc gây chấn động cho lĩnh vực dầu mỏ, nơi đã ghi nhận sự giảm giá, đặc biệt sau khi Ả Rập Saudi dẫn đầu một cú tăng sản xuất và thuế “Ngày Giải phóng” của Tổng thống Donald Trump gây ra lo ngại về suy thoái kinh tế.
Theo ông David Fyfe, kinh tế trưởng tại Argus Media, một nhóm phân tích thị trường, điều này có thể là “mũi tiêm adrenaline” cần thiết để phục hồi giá dầu Ural đang yếu ớt của Nga, vốn đã giảm 14% theo năm từ tháng Giêng đến tháng Năm. Lĩnh vực năng lượng của Nga đã chiếm từ 35-40% doanh thu ngân sách trước khi cuộc xâm lược quy mô lớn diễn ra và đang cung cấp sức mạnh cho cỗ máy chiến tranh của nước này.
Các lệnh trừng phạt của phương Tây đối với năng lượng Nga cùng với mức trần giá dầu của G7 là 60 USD mỗi thùng đã hạn chế lợi nhuận của Nga, khiến nước này thiệt hại hơn 150 tỷ USD trong ba năm qua, nhưng vẫn chưa gây ra cú đòn chí mạng. Trước các cuộc tấn công của Israel, tương lai không mấy sáng sủa cho dầu thô Nga. Châu Âu đang chuẩn bị gói trừng phạt thứ 18 nhằm vào lĩnh vực năng lượng của Nga, và G7 đang thúc đẩy áp đặt mức trần giá 45 USD.
Nếu giá Brent tiếp tục tăng, điều này khả năng cao sẽ kéo theo giá Ural tăng lên, có thể đổ thêm tiền vào ngân sách của Moscow, Fyfe cho biết. Dầu thô Ural, có chất lượng tương tự như dầu thô từ Trung Đông có thể gặp rủi ro, là sự thay thế hấp dẫn so với dầu Brent. “Cũng có khả năng rằng mối đe dọa (dù chỉ là giả thuyết) đối với nguồn cung dầu từ Trung Đông khiến các quốc gia G7 phải tạm dừng các nỗ lực hiện tại để giảm mức trần giá đối với xuất khẩu dầu thô Nga từ 60 USD xuống 45 USD,” Fyfe nói. “Việc gác lại đề xuất này cũng sẽ được chính quyền Moscow hoan nghênh.”
Đây không phải là lần đầu tiên giá dầu tăng lên do căng thẳng trong khu vực. Các cuộc tấn công bằng hỏa tiễn của Iran vào Israel vào tháng 10 đã khiến giá dầu tăng gần 10 USD mỗi thùng khi các nhà dự báo chuẩn bị cho sự trả đũa của Israel. Các chuyên gia dự đoán rằng một cuộc xung đột rộng hơn trong khu vực sẽ mang lại cơ hội lớn cho Moscow.
Tình hình hiện tại gần với bờ vực hơn so với tháng 10. Lúc đó, Israel đã tuyên bố họ sẽ không nhắm mục tiêu vào các cơ sở hạt nhân và dầu mỏ của Iran. Nhưng lần này, Israel cho biết họ đã tấn công vào “trái tim” của chương trình hạt nhân Iran. Theo Fyfe, mối quan tâm chính có thể ảnh hưởng đến giá dầu một cách đáng kể hơn chính là khả năng Iran phong tỏa Eo biển Hormuz, điều này có thể làm tắc nghẽn một phần năm nhu cầu dầu toàn cầu. Điều này cũng có nghĩa là Iran sẽ phong tỏa cả xuất khẩu dầu của chính mình, do đó điều này chỉ có thể là lựa chọn cuối cùng của Tehran, Fyfe cho biết. Dù vậy, chỉ cần nỗi sợ hãi về khả năng này cũng đã đủ để đẩy giá năng lượng tăng cao.
Chuyển biến ngoại giao
Một cuộc chiến giữa Israel và Iran có thể khiến sự chú ý chuyển từ Ukraine sang Trung Đông — tương tự như cuộc chiến ở Gaza, bắt đầu sau khi các chiến binh Hamas tấn công Israel vào tháng 10 năm 2023. “Tôi nghi ngờ rằng tác động chính đối với Nga và Ukraine sẽ là việc ánh đèn của truyền thông quốc tế sẽ dời đi và tập trung trở lại vào Trung Đông, giống như sự chú ý của chính quyền Trump,” bà Jenny Mathers, giảng viên chính trị quốc tế tại Đại học Aberystwyth của Vương quốc Anh, cho biết. “Bất kỳ áp lực nào lên Nga để ngừng bắn hoặc ký kết hòa bình sẽ biến mất.”
Theo ông James Shea, một chuyên gia về quốc phòng và an ninh tại Chatham House, Nga có thể xem đây là cơ hội để đẩy mạnh cuộc tấn công của mình. “Nhưng còn là một câu hỏi mở rằng liệu Nga có khả năng thực hiện nỗ lực quân sự lớn hơn so với những gì họ đã làm đối với Ukraine hay không,” ông nói.
Hỗ trợ cho Iran
Nga từ lâu đã hỗ trợ Iran và các đồng minh khu vực của nước này, chẳng hạn như nhóm Hồi giáo Hezbollah tại Lebanon và chế độ của cựu Tổng thống Syria Bashar al-Assad, đã bị lật đổ vào năm 2024. Đổi lại, Iran đã cung cấp các drone tự sát Shahed của mình cho Nga. Bộ Ngoại giao Nga đã lên án các cuộc tấn công của Israel vào ngày 13 tháng 6, nói rằng chúng “đe dọa sự ổn định và an ninh” ở Trung Đông.
Theo ông Danylov, Kremlin có khả năng sẽ ủng hộ Iran trong cuộc chiến với Israel về mặt chính trị và ngoại giao và thông qua việc chia sẻ thông tin tình báo. Tuy nhiên, Nga trước đó đã phản đối chương trình hạt nhân của Iran và cũng có thể e ngại việc ủng hộ Tehran vì điều này có thể dẫn đến một cuộc đối đầu với Mỹ, ông Michael Sahlin, một chuyên gia về Trung Đông tại Viện Nghiên cứu Hòa bình Quốc tế Stockholm, cho biết. Các nhà phân tích cũng cho rằng Kremlin có thể cố gắng tự thể hiện mình như một bên trung gian giữa Israel và Iran. “Putin có vị trí tốt để đóng vai trò là người hòa giải rộng lượng bên cạnh Trump và cố gắng sắp xếp một thỏa thuận ngừng bắn và giảm leo thang,” ông Shea nói. “Ông ấy sẽ sử dụng điều này để ghi điểm với Trump như một đối tác đáng tin cậy và thuyết phục Trump nhẹ tay với ông trong vấn đề Ukraine và không áp dụng các lệnh trừng phạt mới đối với Moscow.”
Nỗ lực hòa bình của Trump
Sự leo thang của cuộc chiến cũng làm nổi bật sự thất bại của nỗ lực của Trump trong việc thương thảo các thỏa thuận hòa bình ở cả Trung Đông và Ukraine. Nhóm của Trump đã không thành công trong việc làm trung gian hòa bình giữa Israel và Hamas, một đồng minh của Iran ở Dải Gaza, cũng như một thỏa thuận để chấm dứt chương trình vũ khí hạt nhân của Tehran. Mặc dù Trump đã hứa “để ngừng tất cả các cuộc chiến,” những cuộc chiến ở cả Ukraine và Trung Đông hiện đang gia tăng.
Khi tổn thất của Nga ở Ukraine đạt 1 triệu, nền kinh tế chiến tranh của Putin tiến gần đến giới hạn. Tổn thất của Nga ở Ukraine đã đạt đến một cột mốc lớn và bi thảm vào ngày 12 tháng 6 — 1 triệu quân nhân Nga bị chết hoặc bị thương trong cuộc chiến quy mô lớn kéo dài 39 tháng, theo những con số từ Kyiv. Mặc dù con số này rất có ý nghĩa về mặt biểu tượng, nhưng có khả năng nó sẽ không thúc đẩy Moscow thay đổi chiến thuật khi họ chuẩn bị cho…
Theo tờ The Kyiv Independent, quân đội Nga đã được hỗ trợ bởi Iran trong suốt cuộc xâm lược quy mô lớn, chỉ đứng thứ hai sau Bắc Triều Tiên. Vũ khí mặc định của Nga cho các cuộc tấn công gần như hàng đêm vào các thành phố Ukraine là các biến thể của drone Shahed do Iran thiết kế, mà các phiên bản nhập khẩu lần đầu tiên xuất hiện trên bầu trời Ukraine vào tháng 10 năm 2022. Từ đó đến nay, các cuộc tấn công đã chỉ gia tăng và những cuộc tấn công hàng loạt gần đây đã chứng kiến gần 500 drone loại Shahed được phóng mỗi đêm.
Ông Shea cho biết các sự kiện ở Iran khó có thể ảnh hưởng đến khả năng của Nga trong việc thực hiện các cuộc tấn công bằng drone hàng loạt. “Nga đã thiết lập các nhà máy trên lãnh thổ của mình để sản xuất drone Shahed của Iran dưới giấy phép,” ông cho biết. “Họ cũng nhận được drone từ Trung Quốc và chuyển đổi chúng sang mục đích quân sự và đã nhanh chóng phát triển sản xuất drone trong nước kể từ khi bắt đầu cuộc xâm lược quy mô lớn ở Ukraine.”
Ông Samuel Bendett, một nhà nghiên cứu cao cấp tại Trung tâm An ninh Quốc gia Mỹ mới, cho biết hầu hết, nếu không muốn nói là tất cả, các drone loại Shahed mà Nga sử dụng hiện nay đều được sản xuất trong nước, “vì vậy cuộc tấn công của Israel vào Iran sẽ không làm gián đoạn các nguồn cung mà trước đây tồn tại.”
Nhưng ông Shea lưu ý rằng Nga có thể gặp khó khăn trong việc thu được các phiên bản mới hơn của Shahed mà họ chưa sản xuất hàng loạt trong nước, chẳng hạn như Shahed 238 (Geran 3), một mẫu có động cơ phản lực có thể bay nhanh hơn nhiều so với các phiên bản trước. Một yếu tố chưa rõ là các hỏa tiễn đạn đạo Iran được cho là đã được giao đến Nga cuối năm ngoái. Mặc dù nhiều chính phủ phương Tây xác nhận việc giao hàng, và Mỹ, Anh, Pháp, cùng với Đức đã áp đặt thêm các lệnh trừng phạt lên Iran, cho đến nay vẫn chưa có báo cáo nào về việc sử dụng chúng chống lại Ukraine, Danylov cho biết.
Nhưng trong khi khả năng tấn công của Nga có thể vẫn phần lớn không thay đổi do cuộc tấn công của Israel vào Iran, khả năng phòng vệ của Ukraine — chủ yếu được cung cấp bởi Mỹ — có thể chịu ảnh hưởng. Ông Fabian Hoffmann, một chuyên gia về quốc phòng và nghiên cứu sinh tiến sĩ tại Đại học Oslo, cho biết: “Mỹ có thể cần phải cung cấp hỗ trợ lớn hơn cho Israel trong thời gian tới vì một lý do nào đó, điều này có thể cuối cùng gây tổn hại cho Ukraine.”
Lưu ý của Biên tập viên: Bài viết này đã được cập nhật để phản ánh các chi tiết mới về quy trình hóa học mới của BAE Systems mà công ty này đã xác nhận với tờ The Kyiv Independent sau khi xuất bản ban đầu. Phương Tây đang không theo kịp với sản lượng đạn dược của Nga — đơn vị cơ bản nhất của chiến tranh trong suốt nửa thiên niên kỷ qua — thuốc súng.