Ngày 31/5, tại Đối thoại Shangri-La 2025 – diễn đàn an ninh hàng đầu khu vực châu Á – Thái Bình Dương – Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ Pete Hegseth đã đưa ra một tuyên bố cứng rắn, cảnh báo nguy cơ ngày càng hiện hữu về một cuộc xung đột quân sự trong khu vực, với trọng tâm là hành vi leo thang của Trung Quốc tại eo biển Đài Loan.
Phát biểu trước các bộ trưởng và chỉ huy quân sự hàng đầu thế giới, ông Hegseth khẳng định: “Mối đe dọa từ Trung Quốc không còn là giả thuyết – nó là thực tế. Và nó đang đến gần hơn bao giờ hết.”
Theo ông, Trung Quốc hiện đang đẩy mạnh huấn luyện quân sự, mô phỏng nhiều tình huống tấn công, trong đó nổi bật là các hoạt động được đánh giá là chuẩn bị cho một cuộc chiến tranh tiềm tàng ở eo biển Đài Loan – khu vực được coi là điểm nóng địa chính trị nguy hiểm nhất thế giới.
“Trung Quốc không đơn thuần tập trận – họ đang diễn tập cho chiến tranh thực sự,” ông Hegseth nhấn mạnh, trích dẫn dữ liệu tình báo cho thấy Quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc (PLA) đang thực hiện các cuộc tập huấn quy mô lớn, mô phỏng kịch bản bao vây và đổ bộ Đài Loan.
Tuyên bố này phản ánh mức độ lo ngại ngày càng gia tăng tại Washington về khả năng Bắc Kinh sử dụng vũ lực để thay đổi hiện trạng ở khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương. “Bắc Kinh đang tìm cách định hình lại trật tự khu vực bằng sức mạnh quân sự. Hoa Kỳ không thể và sẽ không đứng yên nhìn điều đó xảy ra,” ông nói.
Để đối phó với nguy cơ này, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ tuyên bố Hoa Kỳ đang điều chỉnh lại chiến lược răn đe, tập trung vào tăng cường hợp tác quốc phòng với các đồng minh then chốt như Nhật Bản, Hàn Quốc, Philippines và thúc đẩy quan hệ an ninh ngày càng sâu rộng hơn với Ấn Độ.
Ông cũng kêu gọi các quốc gia trong khu vực học hỏi từ mô hình châu Âu – đặc biệt là các cam kết quốc phòng mới từ NATO, nơi các nước thành viên đang tăng chi tiêu quân sự lên mức tối thiểu 5% GDP, theo sáng kiến do Tổng thống Donald Trump khởi xướng.
“Đây là lúc để các quốc gia châu Á hành động tương xứng với quy mô mối đe dọa đang hiện diện. Hợp tác không còn là lựa chọn – mà là điều kiện sống còn,” ông Hegseth nhấn mạnh.
Ông cũng tuyên bố rõ ràng: “Hoa Kỳ đã trở lại Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương, và chúng tôi sẽ không rời đi.”
Phản ứng trước các tuyên bố từ phía Mỹ, Bộ Quốc phòng Trung Quốc đưa ra lời đáp trả mạnh mẽ. Phát ngôn viên – Thiếu tướng Trương Hiểu Cương – cáo buộc Washington “phóng đại mối đe dọa” và sử dụng hình ảnh một “kẻ thù tưởng tượng” để biện minh cho chính sách quân sự hóa của mình.
“Mỹ không nên luôn tưởng tượng ra một đối thủ để đối phó. Cách tiếp cận này là thiếu lý trí và rất nguy hiểm,” ông Trương phát biểu trong một cuộc họp báo ngày 29/5 tại Bắc Kinh.
Ông cũng khẳng định PLA sẽ tiếp tục tăng cường huấn luyện, nâng cao khả năng sẵn sàng chiến đấu và “bảo vệ chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ cùng lợi ích phát triển quốc gia bằng mọi giá.”
Dù căng thẳng hiện hữu, phái đoàn quân sự Trung Quốc vẫn tham dự Đối thoại Shangri-La với cam kết “trao đổi, xây dựng lòng tin và đóng góp cho một cộng đồng chung vận mệnh.” Tuy nhiên, đằng sau những tuyên bố mềm mỏng là sự đối đầu chiến lược ngày càng gay gắt giữa hai cường quốc quân sự lớn nhất thế giới.
Diễn đàn năm nay cho thấy rõ lập trường cứng rắn và nhất quán từ phía Washington, đồng thời phản ánh sự dịch chuyển chiến lược trong cách Mỹ tiếp cận an ninh khu vực. Thay vì phản ứng bị động, Hoa Kỳ đang chuẩn bị cho một thế trận chủ động hơn nhằm ngăn chặn mọi hành động đơn phương đe dọa ổn định khu vực – đặc biệt từ phía Bắc Kinh.