Căng thẳng Trung Đông gia tăng khi Israel thúc giục Mỹ chấm dứt đàm phán hạt nhân với Iran và chuẩn bị cho các hành động quân sự.
Trong bối cảnh chương trình hạt nhân của Iran tiếp tục là điểm nóng, mối quan hệ giữa Israel và Mỹ cũng như nguy cơ xung đột khu vực đang trở nên phức tạp hơn bao giờ hết. Theo các nguồn tin gần đây, trong cuộc điện đàm với Tổng thống Donald J. Trump, Thủ tướng Benjamin Netanyahu của Israel đã đề nghị Washington chấm dứt các cuộc đàm phán hạt nhân với Tehran và “bật đèn xanh” để Tel Aviv có thể tiến hành các hoạt động quân sự nhằm vào các cơ sở hạt nhân của Iran. Tuy nhiên, ông Trump từ chối yêu cầu này, khẳng định sẽ không cho phép Israel tấn công Iran trong thời gian tới và yêu cầu ông Netanyahu ngừng công khai thảo luận về khả năng này.
Động thái của Thủ tướng Netanyahu cho thấy mức độ lo ngại sâu sắc của Israel về việc Tehran có thể tiếp tục theo đuổi vũ khí hạt nhân dưới vỏ bọc một chương trình dân sự. Lâu nay, Tel Aviv luôn coi Iran là mối hiểm nguy trực tiếp đến an ninh quốc gia và khu vực. Do đó, Chính phủ Israel kiên định quan điểm rằng chỉ có biện pháp cứng rắn nhất mới có thể ngăn chặn được ý đồ này của Tehran.
Tuy nhiên, cách tiếp cận này lại không hoàn toàn trùng khớp với lập trường hiện tại của Tòa Bạch Ốc. Dù tỏ ra nghiêm khắc với Iran trên mặt trận ngoại giao và kinh tế như rút khỏi JCPOA năm 2018 hay áp dụng lệnh trừng phạt nghiêm ngặt nhất lịch sử lên Tehran, Chính quyền Trump vẫn duy trì niềm tin vào giải pháp ngoại giao để giải quyết tranh chấp liên quan đến chương trình hạt nhân Iran. Ông Trump nhiều lần bày tỏ mong muốn thiết lập một “Dự luật Tuyệt đẹp” – một thỏa thuận toàn diện mới – để kiểm soát hoàn toàn hoặc loại bỏ tiềm năng vũ khí nguyên tử ở Tehran mà không buộc khu vực rơi vào chiến tranh.
Sau năm vòng đàm phán do Oman làm trung gian mà không mang lại tiến triển nào lớn lao, ông Trump cho biết ông “kém tự tin” về triển vọng thành công trong việc đi đến một cam kết cụ thể với Tehran. Trong khi đó, truyền thông khu vực loan tin về việc hoãn lại phiên làm việc tiếp theo giữa hai bên tại Muscat vào tuần này do những chia rẽ lớn về điều khoản hợp đồng tiềm ẩn.
Phía Washington lo ngại Tel Aviv có thể tự ý hành động mà không hỏi ý kiến đồ minh phương Tây; điều này được minh chứng qua việc Ngũ Giác Đài cùng Bộ Ngoại giao Mỹ liên tiếp cảnh báo về hệ quả nghiêm trọng khi xảy ra xung đột leo thang ở Trung Đông. Các quan chức an ninh cao cấp Hoa Kỳ cho biết Washington sẽ không dung tha cho những hành động làm suy yếu vai trò kiểm soát chiến dịch tại khu hỗ chiến giàu dầu mỏ này.
Về phần mình, Teheran liên tiếp từ chối cáo buộc âu lo từ phương Tây bằng cách cam kết chỉ theo đường lối phi nguyên tử; tuy nhiên trên mặt bằng khoa học thì lượng uranium làm giàu cùng số lượng máy ly tâm được tích hợp trong hệ sinh vật học phân tử gia tốt qua từ năm nay sang năm sau khiến IAEA (Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế) cảnh giác cao độ; tổ giám đầu IAEA cảnh cáo: “Xung độ Isarel-Iran mang tính chất hủy diệt”.
Bất đồ lớn nhất hiện nay là niềm tin: Isarel muốn giải bài toán bằng cách triệt tiêu că nguyên (phá hủy vật chất), trong khi Mỹ hy sinh tính cứu chuộckhiếp (đưa ra hình thức ép buộc). Sự thiếu ắt đoạn này là nguyên do tại sao các cường thể trong vùng thường xuyên bị lôi kéo vào chất trật tự quốc tế khó kiểm soát mọi động thái.