Thị trường năng lượng toàn cầu đang đối mặt với một bước ngoặt lớn khi Liên minh OPEC+, do Ả Rập Xê Út dẫn đầu, dự kiến công bố kế hoạch tăng mạnh sản lượng khai thác dầu tại phiên họp chiến lược diễn ra ngày 31/5. Nếu được thông qua, động thái này sẽ đánh dấu mức gia tăng sản lượng lớn nhất kể từ khi OPEC+ áp dụng chiến lược kiểm soát giá dầu nhằm giữ giá ở mức cao.
Theo các nguồn tin thân cận tiết lộ với Bloomberg, OPEC+ đang xem xét việc tăng sản lượng vượt ngưỡng 411.000 thùng/ngày, bắt đầu từ tháng 7 tới. Đây là bước đi táo bạo và mang tính xoay trục chiến lược, có thể làm rung chuyển thị trường năng lượng vốn đang nhạy cảm trước những biến động địa chính trị và áp lực từ các nền kinh tế lớn.
Sự thay đổi này phản ánh một sự điều chỉnh rõ rệt trong quan điểm của Riyadh. Sau nhiều năm kiên trì theo đuổi chính sách giữ giá cao để bảo vệ lợi ích tài chính, Ả Rập Xê Út giờ đây được cho là đang chuyển hướng sang mục tiêu giành lại thị phần toàn cầu, vốn đang bị bào mòn bởi sự trỗi dậy của ngành dầu đá phiến Mỹ và các nhà cung cấp ngoài OPEC.
Quyết định tăng sản lượng cũng là một cách để OPEC+ đáp trả các thành viên như Kazakhstan và Iraq – những nước thường xuyên vượt hạn ngạch sản xuất, gây mất cân đối trong hệ thống chia sẻ lợi ích của khối. Ngoài ra, động thái này được xem như tín hiệu cảnh cáo tới các nước vẫn tiếp tục mua dầu từ Nga, trong bối cảnh Moscow đang sử dụng nguồn thu từ xuất khẩu năng lượng để tài trợ cho cuộc chiến tại Ukraine.
Với Nga, quyết định tăng nguồn cung và khiến giá dầu giảm là một đòn đánh trực diện. Nguồn thu từ dầu khí chiếm hơn 40% ngân sách liên bang Nga, và là “nguồn sống” của nền tài chính nước này trong bối cảnh bị phương Tây cô lập và trừng phạt. Từ đầu năm 2025, thâm hụt ngân sách Nga không ngừng gia tăng do chi tiêu quân sự leo thang và giá dầu suy yếu.
Hiện giá dầu thô Oman giao tháng 7 đã rơi xuống mức 63,62 USD/thùng, giảm hơn 4 USD chỉ trong thời gian ngắn – đánh dấu mức thấp nhất trong bốn năm qua. Nếu OPEC+ tiếp tục tăng sản lượng và duy trì giá thấp, khoảng trống tài chính của Nga sẽ ngày càng mở rộng, khiến Moscow đối mặt với rủi ro mất cân đối ngân sách nghiêm trọng.
Với các nền kinh tế tiêu dùng lớn, đặc biệt là phương Tây, động thái từ OPEC+ mang lại lợi ích tức thời. Giá dầu giảm giúp các ngân hàng trung ương dễ dàng kiểm soát lạm phát và giảm áp lực chi phí sinh hoạt vốn đang đè nặng lên người dân. Đây cũng là điều mà nhiều quốc gia đang mong đợi, nhất là trong bối cảnh kinh tế toàn cầu vẫn chưa hoàn toàn phục hồi sau đại dịch và các cú sốc địa chính trị.
Tuy nhiên, đằng sau lợi ích ngắn hạn, sự thay đổi chiến lược của OPEC+ có thể tái định hình bàn cờ địa chính trị năng lượng toàn cầu. Khi các nước như Hoa Kỳ và đồng minh đang cố siết chặt dòng tiền của Nga thông qua cơ chế áp giá trần và lệnh cấm vận, một động thái “xả dầu” từ Riyadh – dù với động cơ kinh tế – cũng mang lại hiệu ứng phụ không nhỏ: đẩy Nga vào thế bị động và giảm đáng kể nguồn lực tài chính để duy trì chiến dịch quân sự kéo dài.
Giới quan sát cho rằng dù OPEC+ không tuyên bố công khai mục tiêu “trừng phạt Nga”, nhưng việc tăng mạnh sản lượng trong bối cảnh địa chính trị hiện nay là một bước đi không thể tách rời các yếu tố chính trị. Sự thay đổi này cũng phản ánh mâu thuẫn nội tại giữa các thành viên OPEC+ và cuộc cạnh tranh khốc liệt về thị phần dầu mỏ trong bối cảnh thế giới đang hướng tới chuyển đổi năng lượng.
Phiên họp sắp tới sẽ là phép thử quan trọng cho sự đoàn kết trong nội bộ OPEC+, cũng như hé lộ chiến lược dài hạn của Riyadh và các quốc gia sản xuất dầu lớn trong giai đoạn đầy biến động phía trước.