Trên nỗ lực xây dựng hòa bình, T.T. Donald Trump có vẻ đang làm rất tốt trách nhiệm của một nhà lãnh đạo quốc gia và nhân dân thế giới. Luôn đảm nhận vai trò là “cái bắt tay”, T.T. Donald Trump đang dần cân bằng được thế cục và làm giảm căng thẳng giữa Israel và Hamas.
Ngày 29/5, Tòa Bạch Ốc công bố một bước đột phá ngoại giao khi Israel chính thức chấp thuận đề xuất ngừng bắn kéo dài 60 ngày tại Dải Gaza, do Tổng thống Donald Trump và đặc phái viên Trung Đông Steve Witkoff khởi xướng. Đây là nỗ lực đáng chú ý nhất từ phía Washington trong nhiều tháng qua nhằm chấm dứt cuộc xung đột đẫm máu giữa Israel và lực lượng Hamas do Iran hậu thuẫn.
Người phát ngôn Tòa Bạch Ốc, bà Karoline Leavitt, xác nhận: “Israel đã đồng ý với đề xuất ngừng bắn. Các cuộc đàm phán vẫn đang tiếp tục, và chúng tôi hy vọng một thỏa thuận sẽ được thiết lập sớm để tất cả các con tin có thể trở về nhà an toàn.” Tuy nhiên, phía Hamas vẫn chưa có phản hồi chính thức, chỉ thông báo rằng họ đang “xem xét kỹ lưỡng nội dung đề xuất.”
Theo bản dự thảo, lệnh ngừng bắn sẽ có hiệu lực trong 60 ngày. Trong tuần đầu tiên, Hamas sẽ phải trả tự do cho 10 con tin còn sống và giao nộp thi thể của 18 con tin đã bị sát hại. Đổi lại, Israel sẽ phóng thích hàng trăm tù nhân Palestine, rút một phần lực lượng khỏi Gaza và cho phép Liên Hợp Quốc mở rộng quy mô viện trợ nhân đạo vào khu vực.
Tuy nhiên, thương lượng vẫn đang gặp trở ngại do các yêu cầu bổ sung từ Hamas. Theo nhiều nguồn tin ngoại giao, nhóm vũ trang này muốn có “cam kết rõ ràng” rằng sau thỏa thuận ngừng bắn tạm thời, một thỏa thuận ngừng bắn vĩnh viễn sẽ được tiến hành và Israel sẽ không tái khởi động các chiến dịch quân sự. Hamas cũng yêu cầu Israel rút lực lượng về các vị trí đã xác định từ trước và viện trợ nhân đạo phải được thực hiện “theo chuẩn mực quốc tế”, không thông qua Quỹ Nhân đạo Gaza do Mỹ bảo trợ – một tổ chức đã phân phát hơn 1,8 triệu suất ăn cho thường dân Palestine tính đến cuối tháng 5.
Giới phân tích đánh giá phản ứng của Israel là một nhượng bộ chiến lược, tuy nhiên, đi kèm với nhiều rủi ro. Joe Truzman, chuyên gia cấp cao tại Quỹ Bảo vệ Dân chủ (FDD), nhận định: “Israel đang đứng trước một lựa chọn khó khăn: ai sẽ được trở về nhà, ai vẫn bị giam giữ trong các đường hầm của Hamas. Tạm ngừng chiến dịch nghĩa là mất đà quân sự, và đặt cược vào việc viện trợ thực sự đến tay dân thường, chứ không bị Hamas chiếm dụng.”
Mark Dubowitz, Giám đốc điều hành FDD, cũng nhấn mạnh rằng Washington cần kiên định lập trường: “Hamas cuối cùng cũng trở lại với đề xuất mà Steve Witkoff đã đưa ra từ tháng 3. Rất nhiều sinh mạng đã mất vì sự chần chừ. Tòa Bạch Ốc không nên đưa ra thêm nhượng bộ. Đã đến lúc Hamas phải nói ‘đồng ý’.”
Trong khi Israel đã thể hiện rõ thiện chí, mọi ánh mắt giờ đây đổ dồn về phía Hamas. Câu hỏi đặt ra là: liệu nhóm vũ trang này sẽ nắm lấy cơ hội để chấm dứt xung đột, hay sẽ tiếp tục kéo dài cuộc khủng hoảng nhân đạo tại Gaza vì những tính toán chính trị? Sự im lặng của Hamas hiện không chỉ khiến hàng chục con tin sống trong lo âu, mà còn khiến tương lai của cả khu vực Trung Đông đứng trước nguy cơ bất ổn kéo dài.
Với cục diện hiện tại, kết quả của đề xuất ngừng bắn này có thể trở thành bước ngoặt – hoặc tiếp tục là một cơ hội bị bỏ lỡ trong hành trình tìm kiếm hòa bình cho một vùng đất đã quá quen với bom đạn.