Cuộc trao đổi tù binh mới đây giữa Ukraine và Nga đã hé lộ một sự thật kinh hoàng khiến cộng đồng quốc tế rúng động: hàng trăm binh sĩ Ukraine bị giam cầm trong điều kiện vô nhân đạo và nhiều người đã chết trong ngục tù của Nga, không ít trường hợp với thi thể bị mổ xẻ nhằm che giấu nguyên nhân tử vong.
Theo hãng tin AP đưa ngày 27 tháng 5, trong số hơn 5.000 binh sĩ Ukraine được trao trả từ tay Nga, đã có 206 người chết trong lúc bị giam cầm. Đáng chú ý, trong số này có 50 người là nạn nhân của vụ tấn công hoả tiễn vào trại giam Olenivka, nơi từng bị lên án mạnh mẽ vì điều kiện giam giữ tàn nhẫn và thiếu nhân đạo.
Dữ liệu mà AP có được cho thấy quân đội Nga thường xuyên xuyên tạc nguyên nhân cái chết của các tù binh, đưa ra những lý do như đau tim, bệnh lao hay viêm phổi. Tuy nhiên, kết quả khám nghiệm tử thi lại tiết lộ một bức tranh rùng rợn: nhiều thi thể có dấu hiệu bị tra tấn bằng điện, đánh đập dã man, hoặc thậm chí bị bóp cổ và chấn thương sọ não.
Tệ hại hơn, không ít thi thể thiếu nội tạng quan trọng, gây khó khăn trong việc xác định nguyên nhân tử vong thực sự. Theo các chuyên gia pháp y, điều này không loại trừ khả năng có sự che giấu có chủ đích từ phía Nga.
AP cho biết họ đã phân tích 21 trường hợp tử vong cụ thể. Trong số này, có 5 trường hợp được Nga báo cáo tử vong do “tự nhiên”, nhưng thực tế là có dấu hiệu của bạo hành và tra tấn kéo dài trước khi qua đời.
Thực tế còn tàn khốc hơn: ít nhất 245 binh sĩ Ukraine bị bắn chết ngay tại chỗ sau khi đầu hàng, theo dữ liệu mà AP thu thập được từ nhân chứng và các báo cáo điều tra độc lập. Điều này cho thấy việc đầu hàng quân Nga không bảo đảm an toàn tính mạng, mà có thể là bản án tử hình tức khắc.
Đây không phải là lần đầu tiên Nga bị cáo buộc vi phạm nghiêm trọng luật nhân đạo quốc tế. Suốt hơn 3 năm qua, quân đội Nga liên tục bị tố pháo kích vào khu dân cư, hành xử tàn bạo ngoài chiến trường và giam giữ tù binh trong điều kiện thô bạo, vô nhân đạo.
AP cảnh báo rằng con số 206 tù binh tử vong hiện tại mới chỉ là phần nổi của tảng băng chìm. Khi các cuộc trao đổi tù binh tiếp tục diễn ra, nhiều sự thật đau lòng khác sẽ còn được hé lộ. Tổn thất nhân mạng trong các trại giam Nga có thể cao hơn nhiều lần so với thống kê ban đầu.
Được biết, cuộc trao đổi gần nhất giữa Ukraine và Nga diễn ra vào ngày 25 tháng 5, với quy mô lớn nhất từ trước đến nay: 1.000 tù binh đổi 1.000, trong đó có 70 người từng tham gia bảo vệ Mariupol – biểu tượng của sự kiên cường trong cuộc kháng chiến của Ukraine.
Cộng đồng quốc tế, các tổ chức nhân quyền và giới quan sát kêu gọi điều tra độc lập và toàn diện về các hành vi vi phạm luật pháp chiến tranh mà Nga bị cáo buộc trong quá trình giam giữ tù binh Ukraine.