Trong cuộc đua gay cấn cho vị trí thị trưởng thành phố New York, ứng viên Dân chủ xã hội Zohran Mamdani đã nổi lên như một hiện tượng khi cam kết triển khai hàng loạt chương trình và dịch vụ miễn phí dành cho người dân. Với nền tảng chính trị tiến bộ và sự ủng hộ từ các nhân vật nổi tiếng như Thượng nghị sĩ Bernie Sanders và Hạ nghị sĩ Alexandria Ocasio-Cortez, Mamdani đang tạo ra sức ép lớn đối với cựu thống đốc Andrew Cuomo – người vốn được xem là ứng viên sáng giá nhất.
Mamdani hiện là nghị sĩ bang New York và đã thu hút sự chú ý nhờ chiến dịch vận động dựa trên những lời hứa táo bạo. Ông cam kết sẽ đóng băng ngay lập tức giá thuê nhà cho hơn 2 triệu cư dân sống trong các căn hộ có giá thuê ổn định, đồng thời thực hiện miễn phí phương tiện giao thông công cộng. Ngoài ra, ông dự kiến thành lập chuỗi cửa hàng tạp hóa do thành phố sở hữu nhằm giữ giá cả thấp thay vì tìm kiếm lợi nhuận, cùng với việc cung cấp dịch vụ chăm sóc trẻ em toàn diện miễn phí từ 6 tuần tuổi đến 5 tuổi.
Một điểm đáng chú ý khác trong chương trình của Mamdani là việc xây dựng Sở An toàn Cộng đồng mới của thành phố để triển khai nhân viên tiếp cận tại 100 ga tàu điện ngầm, mở rộng các chương trình phòng chống bạo lực súng đạn và tăng ngân sách lên tới tám lần cho các chương trình ngăn chặn hành vi thù ghét. Ông cũng đề xuất nâng mức lương tối thiểu ở New York City lên 30 đô la mỗi giờ vào năm 2030.
Chiến dịch của Mamdani còn tập trung vào việc “chống lại ảnh hưởng của Trump” bằng cách củng cố cơ chế thành phố bảo vệ người nhập cư; loại bỏ Cơ quan Di trú và Hải quan (ICE) khỏi tất cả cơ sở công cộng; tăng cường hỗ trợ pháp lý cho người nhập cư; bảo vệ quyền riêng tư cá nhân; biến New York trở thành “thành phố trú ẩn” an toàn cho cộng đồng LGBTQ+ cũng như bảo vệ quyền sinh sản.
Tuy nhiên, chi phí để thực hiện những chính sách này rất lớn. Theo báo cáo từ Politico, chi phí chăm sóc trẻ em toàn diện dao động từ 5 đến 7 tỷ đô la mỗi năm; Sở An toàn Cộng đồng có thể tiêu tốn tới gần nửa tỷ đô la; chuỗi cửa hàng do thành phố quản lý cần thêm khoảng 60 triệu đô la. Việc duy trì xe buýt miễn phí dự kiến làm mất đi khoảng gần một tỷ đô la doanh thu hàng năm của MTA (Cơ quan Giao thông Đô thị).
Để huy động nguồn tài chính phục vụ kế hoạch này, Mamdani đề xuất tăng thuế doanh nghiệp lên mức cao hơn – cụ thể là thuế suất doanh nghiệp sẽ được nâng lên đến 11,5%, kỳ vọng mang về thêm khoảng 5 tỷ đô la mỗi năm. Đồng thời ông muốn áp dụng mức thuế phẳng mới ở mức hai phần trăm đối với những cá nhân có thu nhập trên một triệu đô la mỗi năm nhằm bổ sung thêm khoảng bốn tỷ đô la tiền thuế hằng năm. Ngoài ra còn có kế hoạch tuyển thêm thanh tra thuế để chống thất thoát ngân sách qua hợp đồng không đấu thầu cùng chiến dịch truy quét các chủ nhà đất tham nhũng nhằm tăng nguồn thu thêm một tỷ đôla nữa.
Chiến dịch vận động tranh cử của Zohran Mamdani đã gây bất ngờ lớn khi xây dựng mạng lưới tình nguyện viên đông đảo vượt mọi kỳ vọng ban đầu – hơn nửa trăm nghìn tình nguyện viên đã gõ cửa từng nhà dân trên khắp năm quận thuộc Thành phố New York để truyền tải trực tiếp thông điệp về chính trị hướng tới tầng lớp lao động và trung lưu bị bỏ lại phía sau bởi hệ thống truyền thống.
Cuộc bầu cử sơ bộ ngày thứ Ba sử dụng hệ thống bình chọn theo thứ tự ưu tiên khiến kết quả chưa thể công bố ngay trong đêm nhưng theo khảo sát mới nhất từ Emerson College thì Zohran Mamdani đang dẫn trước Andrew Cuomo sau vòng cuối cùng tính điểm bình chọn xếp hạng đa lựa chọn (ranked-choice voting). Điều này báo hiệu khả năng xảy ra cú sốc lớn trong cuộc chạy đua vào Tòa Bạch Ước địa phương tại thủ phủ kinh tế – văn hóa nước Mỹ.
Chính sách đầy tham vọng cùng tinh thần quyết liệt đứng lên đấu tranh vì lợi ích nhóm yếu thế khiến nhiều người dân tin tưởng rằng đây không chỉ đơn giản là cuộc chạy đua chức danh mà còn là cuộc trưng cầu ý chí về tương lai phát triển xã hội công bằng hơn ở Thành phố New York – nơi được mệnh danh là “thành phố tiến bộ nhất nước Mỹ”.